Wiedza na codzień: Gaśnice

Zapewne niemal wszyscy przynajmniej raz w życiu widzieli gaśnice jakiegokolwiek rodzaju, ale już nie każdy jej używał, czy chociażby nawet zastanawiał się jak jej użyć, gdyby zaistniała taka konieczność. Oczywistym jest, że najlepiej, aby nigdy taka sytuacja nie nastąpiła, lecz nie należy lekceważyć tematu i warto być przygotowanym na taką ewentualność. Bardzo ważnym elementem jest niezbędna, ale zarazem podstawowa wiedza, dzięki której, bezpiecznie i przede wszystkim skutecznie będziemy mogli posłużyć się gaśnicą.

Gaśnice

Zaczynając od kwestii teoretycznych, gaśnica to urządzenie (najczęściej przenośne) służące do gaszenia pożarów. Mniejsze gaśnice stosuje się w samochodach, większe w obiektach publicznych i przemysłowych. Istnieją takżeagregaty gaśnicze złożone z jednej lub większej liczby dużych gaśnic zaopatrzonych we wspólną dyszę i umieszczonych na dwukołowym podwoziu. Każda gaśnica posiada etykietę opisującą jej przeznaczenie i sposób użycia. Ponieważ gaśnice mogą mieć różne kształty i różne wypełnienia, dla łatwiejszej orientacji, wprowadzono literowe oznaczenia określające jaki typ pożaru można nimi gasić.

Każda gaśnica posiada pole opisowe na którym najważniejsze informacje dotyczą:

– informacji o zastosowanym środku gaśniczym,

– wielkości napełnienia gaśnicy,

– oznaczenia grupy pożarów, do których przeznaczona jest gaśnica,

– instrukcji obsługi w postaci rysunków i opisów,

– informacji dotyczących możliwości gaszenia urządzeń pod napięciem.

Grupy pożarów. Podział materiałów palnych na grupy pożarowe:

1. A – Pożary ciał stałych pochodzenia organicznego, przy spalaniu których obok innych zjawisk występuję zjawisko żarzenia np. papier, węgiel, drewno, tworzywa sztuczne, tkaniny, słoma.
2. B – Pożary cieczy palnych i substancji stałych topiących się wskutek ciepła wytwarzającego się przy pożarze np. benzyna, aceton, alkohole, lakiery, parafina, nafta, smoła.
3. C –  Pożary gazów np. metan, acetylen, propan, wodór, gaz miejski.
4. D – Pożary metali np. magnez, sód, uran, aluminium.
5. F – Tłuszcze i oleje w urządzeniach kuchennych.

Jak za pewne nie raz zauważyliście, na gaśnicach różnego rodzaju widnieją przede wszystkim wyraźne litery, które to przedstawiają wcześniej wymienione grupy pożarów, jakie dana gaśnica jest w stanie ugasić. Gdybyśmy np. chcieli ugasić ognisko, czyli w tym przypadku źródło ognia z grupy A, gaśnicą która radzi sobie tylko z pożarami grup B i C, gaszenie okazało by się nieskuteczne.

Zatem znajdujące się na gaśnicy litery pozwalają zidentyfikować jakie pożary może ona ugasić, tak więc:

–           Gaśnicą pianową gasimy pożary klasy A i B
–           Gaśnicą proszkową gasimy pożary klasy A, B i C
–           Gaśnicą śniegową gasimy pożary klasy B i C

–           Gaśnicą wodną gasimy pożary klasy A

Gaszenie pożaru oraz podział gaśnic, a także sposoby ich uruchomiania. Pamiętajmy, aby nigdy nie wpadać w panikę, gdyż możemy wyrządzić więcej szkód niż pożytku.

Gaszenie pożaru.

Gaszenie pożaru polega na eliminowaniu jednego z czynników niezbędnych do spalania. Podstawowe metody gaszenia pożaru to:

*        Gaszenie przez chłodzenie

– środki gaśnicze: woda, piana ciężka.

*        Gaszenie przez izolowanie tlenu od materiału płonącego

– środki gaśnicze: dwutlenek węgla, piana.

*        Gaszenie przez chemiczne zahamowanie procesu spalania

– środki gaśnicze: proszki, itp.

*        Gaszenie przez usuwanie materiału palnego.

Podział Gaśnic.

Gaśnice dzielimy ze względu na sposób magazynowania czynnika wyrzucającego środek gaśniczy:

*        typ X – gaśnice będące pod stałym ciśnieniem (gaśnice tego typu posiadają manometr wskazujący odpowiedni poziom ciśnienia), czynnik wyrzucający i środek gaśniczy znajdują się w tym samym zbiorniku. Tego typu gaśnice obsługujemy w następujący sposób:

1. Wyciągamy zabezpieczenie.

2. Wyciągamy wąż z uchwytu, następnie kierujemy środek gaśniczy na źródło ognia, po czym naciskamy dźwignię.

*        typ Z – gaśnice w których czynnik wyrzucający środek gaśniczy znajduje się w oddzielnym zbiorniku, zwanym też nabojem. Gaśnice tego typu uruchamiamy w sposób następujący:

1. Wyjąc zawleczkę.

2. Nacisnąć dźwignie zaworu, zwolnić ją, odczekać 3 sekundy.

3. Nacisnąć dźwignie ponownie, strumień środka gaśniczego skierować na źródło pożaru.

Natomiast najważniejszy podział wynika z zastosowanego środka gaśniczego, w ten sposób wyróżniamy następujące rodzaje gaśnic:

Gaśnica pianowa

• Jest metalowym zbiornikiem cylindrycznym, w którym znajduje się piana gaśnicza. Gaśnice w których znajduje się piana uzyskiwana drogą mechaniczną wypełnione są od 3 do 6% wodnym roztworem środka pianotwórczego. Pojemność zbiornika wynosi 6 lub 9 decymetrów sześciennych. Wewnątrz gaśnicy umieszczony jest metalowy zbiornik ciśnieniowy z sprężonym dwutlenkiem węgla lub azotem.
• Aby ją uruchomić trzeba zdjąć zawleczkę i wcisnąć zbijak.

Gaśnica proszkowa

• Jest metalowym zbiornikiem wypełnionym proszkiem gaśniczym. Do wyrzucania proszku służy sprężony gaż obojętny, który znajduje się w gaśnicy tworząc w niej stałe ciśnienie lub w dodatkowym zbiorniku z membraną przebijaną trzpieniem zaworu. Małe gaśnice proszkowe posiadają otwór wylotowy, zaś większe (powyżej 2kg) wyposażone są w przewód elastyczny wysokociśnieniowy zakończony prądowniczką.
• Aby ją uruchomić należy wyciągając zawleczkę i nacisnąć dźwignie.

Gaśnica śniegowa

• Gaśnica śniegowa to stalowa butla wysokociśnieniowa o wytrzymałości na ciśnienie nominalne 12,5 MPh. Butle wypełnione są skroplonym dwutlenkiem węgla. Ich pojemność to 2dm3 lub 8dm3. W otwór górnej  części butli wstawiony jest zawór dźwigniowy szybko-otwieralny z rurką syfonową doprowadzoną na odległość ok. 10mm od dna butli. Dwutlenek węgla wyrzucany samoczynnie przez rurkę syfonową i zawór pod ciśnieniem par unoszących się nad powierzchnią cieczy. Do zaworu podłączony jest wąż zakończony dyszą wylotową.
• Sposób jej uruchomiania jest podobny do gaśnicy proszkowej.

dh Konrad Filipak

dh Jakub Bochenek

Członkowie MDP Szerzyny